وقتی برای انجام خرید ماهانه به فروشگاه می‌روید؛ صابون، شامپو، مایع دستشویی و ظرفشویی و بقیه انواع مواد شوینده معمولاً بخشی از خرید ماهانه ما هستند؛ شوینده‌ها بخش مهمی از سبد خانواده را تشکیل می‌دهند و قسمت عمده قفسه‌های فروشگاه‌ها با انواع شوینده از برند‌های گوناگون پر شده‌اند.

شما کدام برند شوینده را می‌خرید؟ چه قدر به برچسب ترکیبات و مشخصات مواد شوینده توجه می‌کنید؟ تفاوت انواع مختلف مواد شوینده در چیست؟ چگونه مناسب‌ترین ماده شوینده را انتخاب کنیم تا از پولی که صرف خرید انواع مواد شوینده می‌کنیم بیشترین بهره را برده باشیم؟ برای پیدا کردن جواب این سوالات اول باید شناخت بهتری از مواد شوینده بدست آوریم.

در ایران هم مثل سایر کشور‌ها شرکت‌های تولید کننده با توجه به افزایش اهمیت بهداشت وتقاضای بازار، برای کاربردهای گوناگون خانگی اقدام به تولید انواع شوینده کرده‌اند. یکی از پیشروترین گروه‌های صنعتی در تولید این مواد در ایران گروه صنعتی پاکشو است که با تلاش زیاد نه تنها بخش مهمی از نیاز داخلی را تأمین می‌کند بلکه با صادرات محصولاتش به رشد و شگوفایی اقتصاد کشور کمک شایانی می‌کند.

چرا پیدا کردن شناخت نسبت به مواد شوینده مهم است؟

مواد شوینده یکی از پرکاربردترین و پرمصرف‌ترین مواد شیمیایی در خانه هستند و استفاده از این مواد خصوصاً پس از شیوع COVID 19 به طور چشمگیری افزایش داشته است؛ طوری که زندگی امروزی بدون حضور مواد شوینده تقریباً غیر قابل تصور شده است. اما آیا ما ازاین مواد به درستی استفاده می‌کنیم؟ آیا ممکن است خطری از جانب آن مواد، سلامت و زندگی ما را تهدید کند؟ آیا همه انواع آن برای استفاده ما مناسب هستند؟ بهتر است از کدامشان استفاده کنیم؟ سوالاتی مشابه سوالات بالا شاید برای شما هم پیش آمده باشد. برای یافتن پاسخ مناسب به این پرسش‌ها، دانستن چند نکته برای استفاده می‌تواند کمک خوبی برای انتخاب ماده شوینده مناسب باشد.

• تاثیر زیست محیطی: برای اکثریت ما به هنگام خرید هر چیزی اثرات زیست محیطی آن بسیار مهم است. پس اگر برایتان  حفاظت از تنها زیست‌گاهمان مهم است بهتر است از شوینده‌های بدون فسفات استفاده کنید و از انواع شوینده آنیونی استفاده نکنیم چون این مواد شوینده در طبیعت به سختی تجزیه می‌شوند. برای مثال پودر‌های رختشویی معمولاً از انواع شوینده آنیونی هستند؛ در حالی که مایع ماشین لباسشویی معمولا غیر آنیونی هستند.
• سلامت فردی: ممکن است پوست شما یا اطرافیان شما نسبت به مواد شوینده حساس باشد. یا ممکن است کسانی را دیده باشید که در اثر استفاده از یک نوع مایع لباسشویی دچار قرمزی و التهاب پوست و خارش شده‌اند. برای رفع این مشکل یا دچار نشدن به آن بهتر است به برچسب مواد شوینده توجه کنیم و ماده شوینده با ph کم‌تر را انتخاب کنیم.
• کاربردهای تخصصی و متفاوت: نکته مهم دیگر در انتخاب مواد شوینده این موضوع است که با توجه به گستردگی استفاده از این مواد از یک طرف و گستردگی نیاز‌های مصرف‌کنندگان از طرف دیگر هر کدام از انواع مواد شوینده برای برطرف کردن نیاز خاصی طراحی شده‌اند. توجه به این موضوع می‌تواند منجر به انتخاب ماده شوینده مناسب برای نیاز فعلی ما شود.

انواع مواد شوینده

قدیمی‌ترین شواهد باستان‌شناسی مربوط به مواد شوینده مربوط به موادی شبیه صابون به 2800 سال پیش از میلاد مسیح در بابل برمی‌گردد و برای مدت‌های طولانی تنها ماده شوینده در دسترس بشر صابون بود. ولی صابون برای پاسخگویی به همه جنبه‌های بهداشتی مورد نیاز انسان مدرن کافی نبود. ما به انواع شوینده برای بهداشت مو، بدن، لباس و ظروفمان نیاز داشتیم. نگاهی به ردیف قفسه‌های مواد شوینده فروشگاه‌ها که بیندازیم به خوبی متوجه تنوع انواع مواد شوینده می‌شویم. امروزه تولید کنندگان مواد شوینده برای هر کاربردی ماده شوینده خانگی خاصی را به بازار عرضه می‌کنند، تا به بهترین شکل نیاز‌های همه مصرف کنندگان را برآورده کنند.در ادامه به بررسی برخی انواع مواد شوینده خواهیم پرداخت.

انواع شامپو

 با توجه به اهمیت بهداشت مو شامپو‌ها یکی از پرمصرف‌ترین انواع شوینده هستند و برای هر نوع مصرف و هر نوع مویی، شامپوی خاصی وجود دارد. هیچ‌کس دوست ندارد با مشکل ریزش مو یا شوره سر دست و پنجه نرم کند، برای این‌که بهترین نتیجه ممکن را بگیریم بهتر است از شامپوی مناسب موهایتان استفاده کنید. یکی از انواع شامپوها، شامپو بچه است. چون موی سر نوزادان و کودکان نسبت به بزرگسالان چربی‌سازی کم‌تری دارد، برای شستشوی موی کودکان باید حتماً از شامپو بچه که PH آن خنثی است، استفاده کنیم. برای بزرگسالان هم با توجه به نوع مو و نیاز‌های آن‌ها برای بهداشت و مراقبت مو شامپو‌های مختلفی وجود دارد. برای مو‌های خشک شامپویی مناسب است که رطوبت را افزایش دهد بنابراین اگر مو‌های شما خشک است از شامپوی مخصوص مو‌های خشک استفاده کنند. برعکس کسانی که مو‌های خشک دارند افرادی که مو‌های چرب دارند نباید سعی کنند رطوبت بیشتری را به موهای خود برسانند. این افراد بیشتر مستعد شوره سر هستند، بنابراین بهتر است از شامپوی مخصوص موهای چرب استفاده کنند. برای افرادی که موهای معمولی دارند، شامپوی مخصوص موهای معمولی تولید شده است. اگر موهای شما خشک یا آسیب دیده است، یا از رنگ مو استفاده می‌کنید، باید به عنوان مکمل شامپو از نرم‌کننده استفاده کنید. نرم‌کننده با آبرسانی به موها به ترمیم آن‌ها کمک می‌کند و با استفاده از آن مو‌های خوش‌حالت‌تری خواهید داشت. دسته دیگر شامپو‌ها؛ مثل شامپو‌های ضد شوره، ضد ریزش، تقویت کننده موی سر و ... انواع مختلف شامپوهای درمانی و تخصصی هستند . بهتر است قبل از استفاده از آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید تا به نتیجه دلخواه برسید. به جز شامپوی سر شامپو بدن هم داریم که جایگزین مناسبی برای انواع صابون است. معمولا میزان PH این شامپوها موجب می‌شود که برای افراد با پوست حساس از صابون مناسب‌تر باشد.

مایع دستشویی

مایع دستشویی و صابون مایع جایگزین مناسبی برای صابون قالبی هستند. استفاده از مایع دستشویی راحت‌تر است. علاوه بر این PH برخی از انواع مایع دستشویی به گونه‌ای تنظیم می‌شود که برای پوست‌های حساس از صابون مناسب‌تر باشند. همچنین در کارگاه‌ها و مراکز فنی و صنعتی که باید انواع گوناگون مواد مثل گریس از روی دست‌ها پاک شوند مایع دستشویی مناسب می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد.

انواع شوینده لباس

بهداشت البسه و انواع پارچه در بهداشت فردی اهمیت زیادی دارد. همین‌طور مواد شوینده علاوه‌بر این‌که باید به خوبی پارچه‌ها را تمیز کنند و از شکل، رنگ و بافت آن‌ها هم محافظت کنند؛ باید از ماشین لباسشویی هم محافظت کنند. به همین دلیل تولید کنندگان مواد شوینده انواع مختلفی از این شوینده‌ها را روانه بازار کرده‌اند تا پاسخگوی نیازهای گسترده همه مصرف کنندگان باشند.

برای شستشوی لباس‌ها با دست، انواع پودهای لباسشویی دستی وجود دارند. برای شستشو با ماشین لباسشویی هم می‌توانیم از پودر ماشین لباسشویی و هم از مایع ماشین لباسشویی استفاده کنیم. بسیاری از این محصولات حاوی آنزیم‌های هستند که به حذف مؤثر‌تر لکه‌ها کمک می‌کند. این آنزیم‌ها چون تجزیه‌پذیر هستند؛ برای طبیعت هم خطری ندارند. برای شستشوی لباس‌های مشکی علاوه بر مایع لباسشویی عمومی، مایع لباسشویی مخصوص لباس‎‌های تیره و مشکی نیز وجود دارد. این ماده شوینده برای لباس‌های تیره و مشکی مناسب‌تر است، و بهتر مانع بور شدن و سفیدک زدن می‌شود. در کنار استفاده از پودر یا مایع لباسشویی برای شستشوی لباس یا حوله با ماشین لباسشویی می‌توانیم از نرم کننده لباس هم استفاده کنیم، که مانع خشکی و زبری بافت پارچه می‌شوند. در نتیجه پارچه‌هایی لطیف‌تر و نرم‌تر خواهیم داشت. استفاده از نرم کننده در کنار پودر یا مایع لباسشویی به اتوپذیری پارچه‌ها و کاهش الکتریسیته ساکن آن‌ها هم کمک می‌کند.

انواع شوینده ظروف

یکی‌دیگر از مصارف مهم مواد شوینده، شستشوی ظروف است. مایع ظرفشویی برای شستن دستی ظروف یک از رایج‌ترین انواع مواد شوینده مورد استفاده در سراسر دنیا است. برای ماشین ظرفشویی هم  می‌توانیم از پودر، ژل یا قرص ماشین‌ظرفشویی استفاده کنیم. در کنار این مواد شوینده، برای گرفتن نتیجه بهتر می‌توانیم از نمک ماشین ظرفشویی هم استفاده کنیم. استفاده از نمک ظرفشویی مناسب می‌تواند با کمک به سختی‌گیری آب، به شستشوی بهتر ظروف و حفاظت از ماشین ظرفشویی کمک کند. یکی‌دیگر از مواد کمکی جلادهنده ماشین ظرفشویی است، که با کاهش کشش سطحی آب مانع از تشکیل لک ناشی از رسوبات معدنی می‌شود و فرآیند خشک شدن ظروف را هم تسریع می‌کند و به این ترتیب باعث درخشندگی بیشتر ظروف می‌شود.انواع شوینده سطوح

یکی ازپرکاربردترین انواع شوینده‌، سفید کننده‌ها هستند. از سفید کننده‌ها برای ازبین بردن لکه یا سفید کردن لباس استفاده می‌شود. کاربر برخی از این محصولات به استفاده برای لباس محدود نمی‌شود و برای تمیز کردن سطوح مختلف مانند حمام، سرویس بهداشتی، آشپزخانه و ... نیز قابل استفاده هستند. استفاده گوناگون از این محصول آن را به جزو جدایی ناپذیر خانه‌های ایرانی تبدیل کرده است. شوینده خانگی پرمصرف دیگر شیشه پاک‌‌کن و شیشه‌شوی است. به دلیل کاربرد فراوان شیشه و لوازم شفاف مانند پنجره، در، آینه، ویترین و ... در خانه و مکان‌های مختلف، اهمیت پاکیزگی این سطوح برای حفظ تمیزی چندین برابر کرده است. مایع شیشه پاک کن علاوه بر تمیز کردن و از بین بردن لکه‌های مختلف سطوح شیشه‌ای، رایحه مطبوعی را نیز از خود به جای می‌گذارد.

برای پاک کردن آلودگی‌های قابل مشاهده از سطوح مختلف می‌توان از پاک کننده چند‌منظوره استفاده کرد. یکی از مزایای این نوع پاک کننده قابل استفاده بودن برای سطوح گوناگون است که باعث صرفه‌جویی در هزینه خرید مواد شوینده می‌شود. علاوه بر این محصولاتی نظیر پاک‌کننده چند منظوره و ضد‌عفونی کننده سطوح ضمن پاک کردن آلودگی‌های قابل مشاهده انواع باکتری‌ها و ویروس‌های روی سطوح را از بین می‌برند.

نکات مهم هنگام استفاده از مواد شوینده چیست؟

تنوع زیاد مواد شوینده ممکن است کمی گیج کننده باشد، یکی از نکات مهم در استفاده از انواع مواد شوینده توجه به برچسب‌های حاوی اطلاعات روی آن‌ها است. همچنین توجه به این نکته که هرکدام از آن‌ها برای مصرف خاصی تولید می‌شوند می‌تواند به استفاده درست از آن‌ها کمک کند. اگر شما یا اطرافیانتان پوستی حساس دارید از مواد شوینده با PH مناسب برای کاهش آلرژی استفاده کنید.

نکات مهم برای استفاده از شامپو

در مورد انتخاب شامپو، همیشه از شامپوی مناسب موی خود استفاده کنید. برای حفاظت از موهای خشک و همچنین موهای چرب بسیار مهم است که از شامپوی مخصوص موهای خشک و موهای چرب استفاده کنید. همچنین افرادی با موهای خشک و آسیب‌دیده و افرادی که از رنگ مو استفاده می‌کنند بهتر است برای آب‌رسانی بهتر به مو‌هایشان و کمک به ترمیم آن‌ها، در کنار شامپو از نرم کننده استفاده کنند. کودکان هم فقط باید از شامپوی بچه استفاده کنند. به خاطر داشته باشد که برای استفاده از شامپوهای درمانی حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

نکات مهم در استفاده از مواد شوینده لباس

برای استفاده از انواع مواد شوینده برای لباسشویی پیش از هر چیز توجه کنید که لباس‌های سیاه، سفید و رنگی را از هم جدا کنید. برای گرفتن بهترین نتیجه، لباس‌های مشکی را با مایع مخصوص لباس مشکی بشورید. حتماً پیش از شستشوی لباس‌ها به اطلاعات روی لیبل آن‌ها توجه کنید. پارچه‌های نایلون و پلی استر را می‌توان به راحتی و بدون توجه به دمای آب در ماشین لباسشویی شست. پارچه‌های اکریلیک را بهتر است با آب گرم و با استفاده از نرم‌کننده شست. در میان پارچه‌هایی که از الیاف مصنوعی تولید می‌شوند، برای شستشوی پارچه‌های ریون در ماشین لباسشویی باید از آب سرد استفاده کرد. با توجه به ظرافت پارچه‌های ابریشمی بهتر است برای تمیز کردن آن‌ها از خشکشویی‌ها کمک بگیریم. لباس‌های جین را ترجیحاً به صورت دستی بشویید و لباس‌هایی که از پارچه‌های کتان و پنبه تهیه شده‌اند را هم می‌توان با استفاده از ماده شوینده مناسب در ماشین لباسشویی شست. برای شستشوی لباس پشمی در ماشین لباسشویی از مایع لباسشویی استفاده کنید. برای استفاده از نرم‌کننده دقت کنید که مایع نرم‌کننده را به طور مستقیم روی لباس نریزید و به یاد داشته باشید که نرم کننده را در آخرین دور آبکشی اضافه کنید. از سفید‌کننده بر روی پارچه‌های رنگی استفاده نکنید؛ با این که سفید کننده بر پایه کلر از سفید کننده بر پایه اکسیژن قوی‌تر است، ولی از آن نباید روی پارچه‌های ظریف یا پشمی استفاده کرد.. برای استفاده از سفید‌کننده برای پارچه حتماً مطابق دستورالعمل روی محصول، آن را با آب رقیق کنید.

نکات مهم در استفاده از انواع مواد شوینده ظروف

در مورد شستشوی ظروف با ماشین ظرفشویی در صورتی که از قرص ظرفشویی کلاسیک استفاده می‌کنید؛ برای گرفتن نتیجه بهتر، از نمک مخصوص ماشین ظرفشویی استفاده کنید. بهترین دمای استفاده از قرص ماشین ظرفشویی 50 تا 55 درجه سانتیگراد است. برای این که ظروف پس از شستشو درخشان‌تر باشند و رسوبات مواد معدنی در هنگام خشک شدن بر روی آن‌ها به حداقل برسد بهتر است از جلادهنده ماشین ظرفشویی استفاده کنید. رسوب مواد در ماشین ظرفشویی باعث کاهش عملکرد، افزایش مصرف انرژی و کاهش عمر دستگاه می‌شود. برای جلوگیری از این موضوع مخصوصاً اگر در مناطقی زندگی می‌کنید که سختی آب زیاد است، از نمک مخصوص ماشین ظرفشویی استفاده کنید.

نکات مهم در هنگام استفاده از انواع مواد شوینده سطوح

در هنگام استفاده از پاک کننده و ضدعفونی کننده و پاک کننده چند منظوره سطوح حتماً از دستکش استفاده کنید و سعی کنید که به صورت مستقیم با پوست و چشم در تماس نباشد. درصورت تماس این مواد با چشم، چشم را به مدت 10 دقیقه با آب فراوان بشویید و سپس به پزشک مراجعه کنید. در استفاده از سفید کننده دقت کنید که هرگز آن را با محلول‌های آمونیاک و یا اسید مخلوط نکنید. مثل هر ماده شوینده دیگری سفید کننده نیز باید دوراز دسترس کودکان قرار گیرد، ولی درصورتی که اشتباهاً توسط آن‌ها خورده شد ابتدا مقداری شیر بنوشند و سپس بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. موقع استفاده، از دست‌کش استفاده کنید و مراقب باشید که با پوست و چشم در تماس قرار نگیرد و بخار آن را هم تنفس نکنید. همچنین از این ماده شوینده برای سطوح فلزی استفاده نکنید.

نتیجه‌گیری

کسب شناخت از مواد شوینده منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌های خانوار و همین طور بهبود کیفیت زندگی وافزایش سطح بهداشت، با استفاده از شوینده مناسب می‌شود. با شناخت بهتری که حالا از انواع مواد شوینده داریم، بهتر می‌توانیم ماده شوینده مناسب را انتخاب کنیم. از مهم‌ترین نکات در انتخاب انواع شوینده توجه به کاربرد‌های هر کدام از آن‌ها است. برای این کار توجه به توضیحات و اطلاعات روی بسته ماده شوینده کمک بزرگی به ما می‌کند.